Pewnie słyszeliście nieraz, że w Polsce mamy 38 mln trenerów. Każdemu kto ogląda piłkę nożną wydaje się, że doskonale się na niej zna i ma wiele bezcennych rad dla zawodników bądź trenerów prowadzących drużyny. Profesja trenera tak jak inne zawody podlega takim samym prawom. Im bardziej coś nas interesuje, tym poświęcamy temu więcej czasu i zarazem stajemy się lepsi. Chciałbym w tym tekście wykazać, skąd biorą się różnice w umiejętnościach szkoleniowców, a także uświadomić niektórym z nas, że one najzwyczajniej mogą występować i nie biorą się z „sufitu” tylko z pasji i ciężkiej pracy.

Przeanalizujmy zatem jak wygląda zaangażowanie czasowe w poszczególne elementy, składające się na bycie dobrym trenerem. Zanim przejdziemy do poniższego zestawienia, kilka słów objaśnienia.

„Trener – pasjonat” to osoba, dla której miłość do piłki nożnej jest na pierwszym miejscu. Futbol pochłania ją bez reszty, nawet kosztem rodziny, znajomych, a pieniądze są dla niego produktem ubocznym dobrej pracy. Jest bardzo zaangażowana w to co robi, otwarta na nową wiedzę i konstruktywną krytykę, cały czas analizuje i dąży do tego, żeby być lepszą. Interesuje ją proces treningowy jako całość, a nie wynik ostatniego meczu. Skrupulatnie przygotowuje treningi w domu zgodnie z założonym wcześniej planem. O piłce nożnej dyskutuje na każdym kroku na poziomie szczegółów. Szanuje poglądy innych i dopuszcza, że jest wiele dróg do osiągnięcia celów. W sieci szuka filmów, wywiadów, artykułów, felietonów, ćwiczeń. Czyta książki opisujące topowych piłkarzy, trenerów czy kluby. Pracuje nad rozwojem osobistym.

„Trener – pracownik” na pierwszym miejscu stawia pieniądze. Piłka nożna daje dodatkową możliwość powiększenia budżetu domowego. Jego zaangażowanie ogranicza się do podstawowych czynności wymaganych przez prezesów klubu. Treningi układa chwilę przed zajęciami, podczas meczów liczy się przede wszystkim wynik, a po powrocie do domu nie poświęca czasu na przemyślenia i analizy tego co się wydarzyło. Rozmowy o futbolu ogranicza do jednego meczu, który został obejrzany w tygodniu. Internet służy mu do wyszukiwania przede wszystkim ćwiczeń, nie interesują go książki o tematyce futbolowej. Nie pracuje nad rozwojem osobistym.

Do zestawienia dołączyłem jeszcze przeciętnego rodzica dziecka, które trenuje piłkę nożną. Zrobiłem to z tego względu, że opiekunowie bardzo często ingerują w pracę trenerów, podpowiadając zawodnikom co mają robić czyli w jakimś, choć małym stopniu, uważają się za kompetentnych w szkoleniu.

W podsumowaniu tabeli znajduje się rubryka z teorią 10000 godzin. W skrócie – dotyczy ona mistrzostwa w danej dziedzinie. Według jej autorów (naukowców) potrzebne jest 10000 godzin celowej, ukierunkowanej pracy/treningu, aby być ekspertem w trenowanej dziedzinie (więcej o tej teorii znajdziecie w internecie).

Tabelę tworzyłem subiektywnie, dodając ważne według mnie elementy, inne pomijając (np. wyjazdy na konferencje, staże czy choćby dbanie o swoją formę fizyczną). Każdy z Was może zbudować podobną, wybrać do niej zupełnie co innego i dopasować odmienne interwały czasowe. Jeśli jednak zrobicie to rzetelnie to i tak mniej więcej dojdziecie do podobnych rezultatów. Dlatego patrzcie na ten tekst całościowo, bądźcie świadomi i myślcie o wnioskach jakie z niego płyną.

Tabela przedstawia czasowe zaangażowanie trenera grupy wiekowej U11 w ciągu tygodnia.

	Trener – pasjonat	Trener – pracownik	Rodzic/kibic
Przygotowanie treningu	3h(3x1h)	45min(3x15min)	0
Treningi – przeprowadzenie	6h (3 x 1,5h zajęcia+15 minut przed treningiem+15 minut analiza po treningu)	5h15min(3 x 1,5h zajęcia+15 minut przed treningiem)	1,5h (3 x 0,5h obserwacja zajęć)
Mecze (prowadzenie drużyny)	1h	1h	1h (obserwacja)
Analiza wideo meczów/treningów	2,5h	0	0
Oglądanie meczów (tv, internet)	4,5h(3×1,5h)	1×1,5h	1×1,5h
Szukanie wiedzy o piłce nożnej – internet	6h	1,5h	0
Czytanie książek o piłce nożnej	2h	0	0
Dyskusje/rozmowy o piłce nożnej	3h	1h	1h
Rozwój osobisty ( zarządzanie emocjami itd.)	1h	0	0
Podsumowanie – tydzień	29h	11h	5h
Podsumowanie – rok (przyjąłem 46 tygodni)	1334h	506h	230h
10000h po:	ok. 7,5 latach	ok. 20 latach	ok. 44 latach

Jakie wnioski możemy wyciągnąć?

1. Jednym z kluczowych czynników wpływających na poziom umiejętności trenerskich jest poświęcany im czas. Im trener jest bardziej ambitny i im piłka nożna jest dla niego ważniejsza, tym więcej czasu jej poświęca
2. Trener – pracownik potrzebuje około 20 lat, aby osiągnąć próg 10000 godzin i jest to okres prawie 3 razy dłuższy niż w przypadku trenera-pasjonata. Rodzicowi osiągnięcie poziomu eksperckiego zajęłoby połowę życia!
3. 1334h rocznie trenera – pasjonata daje ponad 3,5h dziennie przez okrągły rok!,  a 506h trenera – pracownika to już tylko około 1h 20 min (czyli nawet mniej niż trening)
4. Poświęcony czas przekłada się na ilość zdobytej wiedzy, a także doświadczenie.
5. Różnice w wyszkoleniu trenerskim biorą się, podobnie jak u zawodników, z ilości pracy włożonej w rozwój. Na początku liczą się pewne predyspozycje, które dalej muszą być poparte ciężką harówką. Jest to całkowicie naturalne
6. Trener – pasjonat i trener – pracownik, to nie lepszy/gorszy, tylko po prostu dwa poziomy wtajemniczenia w zawód trenera. Od każdego z nas zależy, który wybierzemy. Jeśli ktoś pracuje ciężej i więcej od nas, to nie deprecjonujmy tego,  a wręcz uszanujmy, zaakceptujmy i starajmy się z relacji z takimi osobami wyciągnąć jak najwięcej dla siebie
7. Z drugiej strony nie lekceważmy nikogo, bo nawet rodzic może świetnemu trenerowi zwrócić uwagę na pewien szczegół, który pomoże rozwiązać występujący problem bądź rzucić nowe światło na dane zagadnienie
8. Wynik nie może być jedynym wyznacznikiem pracy trenera.  Porażka drużyny trenera – pasjonata z zespołem trenera – pracownika o niczym nie świadczy, a wbrew pozorom zdarza się dosyć często

Oczywiście oprócz zaangażowania czasowego są inne czynniki, które wpływają na poziom warsztatu trenera jak choćby jakość zdobywanej wiedzy i doświadczenia. Ale to już temat na oddzielny artykuł. Od poświęconego czasu się jednak zaczyna.

Podziel się z innymi