Tutaj mało kto może się równać z Raymondem. Gesty, mimika twarzy, ich spójność z tym co mówił i chciał przekazać, naprawdę klasa światowa. Wykorzystywał konkretne miejsca na sali do zakotwiczenia w pamięci słuchaczy historii, do których później wracał. W pewnych momentach przypominał świetnie wyszkolonego aktora w szkole filmowej. Cały czas aktywny (nie usiadł na sekundę), energetyczny, skoncentrowany. Nie mam pojęcia czy się tego wszystkiego uczył czy robił to podświadomie, ale zrobiło to na mnie ogromne wrażenie. Wszystko to przełożyło się później na zachowanie grupy o czym dalej.

Albo luzak oparty o ławkę albo siedzący zgarbiony „staruszek” ledwo wystający zza laptopa albo szeryf górujący nad grupą i pokazujący swoją siłę albo chłopiec bawiący się flamastrami – mniej więcej takie postacie mogłem spotkać na związkowym kursie. Jestem przekonany, że żadna z nich nie była świadoma języka swojego ciała i nie przywiązywała do niego zbyt wielkiej wagi.

Holender jest trochę taką personą non grata w środowisku. Otwarcie krytykuje sposób pracy nawet najlepszych trenerów osiągających największe sukcesy w profesjonalnej piłce i podważa nieholistyczne podejście do piłki nożnej (czyli oddzielanie motoryki czy procesów myślowych od reszty). Jeśli ma się otwarty umysł, to w tym co Verheijen mówi można znaleźć dużo mądrych i logicznych rzeczy choć nie każdy musi się z nimi zgadzać. Jego podejście wprowadza powiew świeżości.

Skostniałe banały powtarzane od wielu, wielu lat. Zdecydowana większość kursu opierała się na fizjologii wysiłku, teorii sportu i innych tego typu rzeczach, na których osobiście nie byłem w stanie utrzymać koncentracji przez więcej niż 10 minut. O piłce nożnej było bardzo mało. Do tego niby też się nie musiałem z tym co było przedstawiane zgadzać (słowa wykładowców), ale już na zaliczeniu tak, bo inaczej musiałem poprawiać (inaczej rozumiałem przejście z obrony do ataku niż jest w Narodowym Modelu Gry)

To co zrobił z grupą uczestników Raymond było niesamowite. Przez 5 godzin szkolenia tylko kilka razy zdarzyło się, że ktoś się do kogoś odezwał. Po prostu była cisza. Do tego nie widziałem, aby ktokolwiek korzystał z telefonu komórkowego (przynajmniej jawnie), a była to konsekwencją ustalonych przez Holendra zasad. Mało tego, nie widziałem, aby choć jedna osoba wyszła w trakcie wykładu do łazienki (a pierwszy blok z 60 minut został celowo przedłużony do 3 godzin). Tylko kilka osób przysypiało (o czym sam Raymond wspomniał). Rzadko się zdarza, żeby grupa około 100 trenerów tak podporządkowała się jednej osobie.

Oczami wyobraźni przypominam sobie salę wykładową na moim kursie wyrównawczym. Końcowe ławki czytają gazetę i pracują na laptopach. Ci trochę bliżej rozmawiają ze sobą tak, że prawie nie słychać co mówi prowadzący, nieliczni „nawijają” przez telefon komórkowy, jeszcze inni przysypiają, kilku słucha wykładowcy, ktoś układa trening dla swojej drużyna na wieczorne zajęcia itd. Ja często leżałem na ławce, bo nie byłem w stanie utrzymać pionowej pozycji. Oczywiście zdarzały się zajęcia, gdzie dyscyplina była większa, ale do poziomu Holendra nikt się nie zbliżył.

Prezentacja trenera z Holandii trzymała wysokie standardy. Mało tekstu, dużo grafik, rysunków, rycin, schematów. Wszystko przejrzyste, proste, spójne, logiczne, zawierające tylko potrzebne informacje, w odpowiedniej kolejności, powtarzane kiedy trzeba, żeby nie tracić czasu na powracanie do poprzednich slajdów. Czułem, że jest to perfekcyjnie przygotowane.

Archaiczna, z bardzo duża ilością tekstu, przepisanych książkowych definicji, zawierające wiele niepotrzebnych informacji, zrobione na jakąś inną okazję (kurs, wykład, konferencję) i wyciągnięte z czeluści twardego dysku, bez wcześniejszego przejrzenia i przygotowania. Zresztą nikt się z tym nawet nie krył ponieważ często nie chciało się nawet prowadzącemu zmienić daty oraz miejsca na slajdzie tytułowym. Czułem bylejakość.

Jedno wynikało z drugiego. Wszystko składało się w jedną całość, było przygotowane i poukładane, dokładnie odpowiadało tematom z harmonogramu. Autor doskonale wiedział o czym mówi, był tego pewny. Wykład był wymagający dla mózgów słuchaczy i kto miał w szkole problemy z logiką na podstawowym poziomie, mógł mieć kłopoty ze zrozumieniem, co Raymond chce przekazać.

Na wielu zajęciach panował bałagan przez co brakowało spójności w przekazywanych informacjach. Bywały sytuacje, że różni wykładowcy powtarzali te same tematy (np. na dwóch różnych zjazdach przez kilka godzin dostawaliśmy informacje o teście FMS), nie wiedzieli jakie zagadnienia z nami mają poruszać bądź przedstawiana wiedza „odjeżdżała” znacząco od tematu zapisanego w harmonogramie kursu (czasami wychodziło to na dobre). Oczywiście na przestrzeni tylu zjazdów były też zajęcia, na których było w miarę spójnie.

Szkolenie rozpoczęło się punktualnie.Zaplanowane 4 bloki (5 godzin zegarowych) minęły jak z bicza strzelił. Nie zgadzały się one z harmonogramem, ale trener wyjaśnił dlaczego (chciał przeładować nasze mózgi, zmęczyć je, abyśmy wyszli ze swojej strefy komfortu). Był krótki moment podczas części „Taktyka”, że oczy mi się zaczęły kleić ze względu na monotonię pokazywanych rzeczy, ale gdy tylko przeszliśmy do kolejnego zagadnienia, senność wyparowała, a koncentracja wróciła. Na zegarek patrzyłem tylko dlatego, że umówiłem się ze znajomy na odbiór felg do auta 🙂 i zależało mi, aby konferencja zakończyła się w miarę punktualnie. Wracając 100 km do domu nie byłem zmęczony, a wręcz naładowany energią i mnóstwo myśli kłębiło się w mojej głowie (w tym pomysł na ten tekst)

Harmonogram przeważnie mówił o 8 godzinach zajęć. Zdarzały się spore spóźnienia ( wstyd się przyznać, ale sam to robiłem, aby jak najwięcej czasu mi przeleciało). Idealnie było gdy w planie dnia znajdowała się praktyka, można było się trochę „odmulić”.  Na szczęście prowadzący dobrze wyczuwali nasze nastroje oraz zmęczenie pod koniec dnia i praktycznie nigdy nie kończyliśmy zgodnie z planem. Puszczano nas wcześniej i uważam, że były to bardzo dobre decyzje. Wracałem do miejsca noclegowego (10 km) zmęczony, znudzony, bez energii, chciałem się położyć i odpocząć. I tak przez 4 dni podczas jednego zjazdu.

Wiem, bo sam prowadzący o tym mówił, dowcipy wykorzystywał do rozluźnienia naszych przeładowanych wykładem mózgów lub do wytworzenia emocji, abyśmy mieli łatwiej zapamiętać pewne rzeczy. Były one zaplanowanymi częściami wykładu i według mnie świetnie spełniały swoją rolę.

Dowcipy owszem dotyczyły piłki nożnej, ale były zapchajdziurami. Zresztą ze względu na nudę jaka panowała na zajęciach, sami „podkręcaliśmy” niektórych wykładowców, aby sypali anegdotami z życia trenerskiego, bo wtedy czas szybciej leciał, można było się pośmiać i pozbyć się senności. A wręcz czasami, z tych anegdot można było wyciągnąć więcej wartościowych rzeczy np. z funkcjonowania piłkarskiej szatni czy relacji z mediami, niż z tematu głównego zajęć. Bardzo rzadko, ale zdarzały się też niewybredne dowcipy, na które moim zdaniem nie powinno być miejsca podczas takiego kursu.

Znowu muszę pisać w samych superlatywach. Od jednej z nich, a było ich bardzo dużo, zaczął się wykład. Wykładowca odgrywając scenkę (jak w teatrze!) pokazał holenderskiego trenera, który przybył  z Holandii do Polski (przeszedł z rogu do środka sali). Zaczął do nas Polaków mówić po holendersku i oczywiście nikt z nas nic nie rozumiał . Chciał w ten sposób nam pokazać, że podobna rzecz dzieje się w piłce nożnej. Przychodzą do niej osoby z innych dyscyplin sportu np. trenerzy przygotowania motorycznego z lekkiej atletyki i mówią do nas językiem lekkiej atletyki (holenderskim). To tylko jeden z przykładów, Naprawdę było obrazowo i wszystkie przenośnie bardzo pomagały zrozumieć, co Raymond chce przekazać. Jestem przekonany, że dzięki nim na długo zapamiętam to co miały pokazać (choć pogląd ten zweryfikuje mijający czas)

Podczas kursu jakieś na pewno występowały, ale było ich mało, nie były poparte ani grą aktorską, ani tak klarowne jak u Verheijena oraz nie wzbudzały takiej ciekawości, bo dotyczyły zazwyczaj tematów, które mnie nie interesowały. Po roku czasu nie jestem sobie w stanie przypomnieć ani jednej z nich.

Holender miał dwie do dyspozycji, po dwóch stronach sali. Zapisywał na nich kluczowe słowa, hasła (ładnym charakterem pisma, bardzo wyraźnie, drukowanymi literami). Poruszał się między nimi kiedy było trzeba. Dobrze planował rozmieszczenie elementów na flipcharcie, jeśli wracał do jakiegoś wcześniej przekazywanego zagadnienia, przerzucał kartki i pokazywał palcem na papierze, tak aby nasze myśli wróciły do tego momentu. Nie kreślił, nie mazał, wszystko było przejrzyste.

W sali wykładowej, w której odbywał się kurs, znajdowała się jedna tablica, która została użyta kilka razy w ciągu roku. W czasie jednego zjazdu przedstawialiśmy na niej ułożone ćwiczenia, raz wykładowca rozrysował „taktykę” i raz przepisał ze swojej kartki jakieś definicje (zajęło mu to pół godziny).

Holender wielokrotnie powtarzał, że trenerzy często są hipokrytami (choć nie użył tak mocnego słowa). Na przykład zakazują i karzą zawodników za używanie telefonu komórkowego, a następnie sami jadą na konferencję i używają go w trakcie wykładów. Albo tłumaczą graczom, że alkohol jest ich wrogiem szczególnie przed meczem, a później jadą do innego miasta na wykłady dzień wcześniej i po zakrapianej nocy, zamroczeni (z mózgiem pracującym w trybie awaryjnym), na dużym kacu idą posłuchać wykładowców. Co by powiedzieli zawodnicy, gdyby mogli obserwować takiego trenera poza treningami? Czy byłby to dla nich wzór?

Nikt nie zwracał na to większej uwagi. Nawet wręcz przeciwnie, pojawiały się historie z piłkarskiego świata, z alkoholem w roli głównej, wykładowcy rozmawiali przez telefon komórkowy podczas zajęć praktycznych na oczach kursantów, a podczas egzaminu sprawdzali coś w komórce nie patrząc nawet na zdającego.